Historia kultowego buta Adidas Gazelle
Jak Adidas Gazelle zakorzenił się w świecie kultury
Dla rzeszy młodych Brytyjczyków we wczesnych latach 80-tych noszenie butów Adidasa stanowiło coś w rodzaju rytuału przejścia. Na północy Anglii oryginalna para butów Gazelle była dość łatwa do zdobycia i stosunkowo niedroga. Gary Aspden, brytyjski konsultant Adidasa, podobnie jak wielu innych, uważa, że wersja tego buta we wczesnych latach 80-tych XX wieku była jedną z lepszych. On i jego przyjaciele z północnego, angielskiego miasta Darwen mieli lokalny dostęp do kilku projektów Adidasa, ale liczył się tylko jeden. „Nazywaliśmy takie buty, jak Monako, Madera i Samoa „Gazelle” dla biednych ludzi, mimo, że miały zamszowe cholewki, były o pięć razy tańsze od modelu Gazelle, a Gazelle to był but, który chcieli mieć wszyscy” – mówi dzisiaj.
Gazelle na scenie muzycznej
Podczas, gdy w Europie zaczął się rozwijać hip-hop, w jego tle electro i rap, a Malcolm McLaren dokonywał przetasowań w świecie kultury, na scenach nowojorskich królowały Adidasy Superstars oraz Campus, tymczasem model Gazelle opanował europejską scenę muzyczną, a jego pozycja była niepodważalna. Naturalne więc było, że ostatecznie stał się również butem rodzącej się hip-hopowej sceny za oceanem. I to właśnie królestwo tańca, muzyki i sztuki stało się motorem napędzającym popularność buta Adidas Gazelle.
Czasy, kiedy nie wszystko było dostępne i trzeba było być kreatywnym, żeby zaistnieć, sprzyjały Gazelle. Jak wspomina Gary Aspden: „Ubrania noszone przez Amerykanów, nie zawsze były dostępne tutaj, więc dzieciaki improwizowały, żeby się dostosować – to dostosowanie stworzyło zupełnie nowy, hybrydowy styl, który czerpał inspirację ze Stanów Zjednoczonych, ale był bardzo brytyjski”.
Na przełomie lat 1983/84 do klasycznego duetu czerwonego i niebieskiego dodano parę limonkową, dając fanom wybór między trzema kolorami.
Ten sam model Gazelle w wielu wersjach ?
Aby zaprojektować najnowszą wersję modelu, projektant obuwia Originals Jean Khalifé zbadał 15 wcześniejszych edycji Adidas Gazelle. Oto jego wyjaśnienie różnic między poszczególnymi butami: „Adidas zawsze reagował nie tylko na specyficzne wymagania sportowców, ale też rynków lokalnych. Kiedy marka stała się międzynarodowa i eksportowała produkty poza Europę, na przestrzeni lat zmieniała producentów. Zaczęli robić buty w Niemczech Zachodnich, a następnie we Francji, Austrii, Brazylii, Argentynie i Kanadzie. Różniły się one, ponieważ buty były produkowane z różnych materiałów i w różnych technologiach, w zależności od kraju.”
Gazelle w podziemiach skate
Na początku lat 90 tych popularność próbował odzyskać zespół Beastie Boys, na fali nostalgii nosili buty, które zakładali w swoich początkach. Mike D zainwestował w, otwarty pod koniec 1991 roku, sklep X-Large w Los Angeles, zgromadzono w nim stare zamszowe buty Adidas i Puma, a Gazelle był znaczącą częścią tego zakurzonego ekwipunku. Schodzący do podziemia świat skate stawał się w tym samym czasie światem 40-milimetrowych kół, szerokich spodni i, jakże by inaczej, modelu Gazelle od Adidas.
Gazelle opanowuje Stany
Koneser Adidas i operator EMZ w Nowym Jorku, który został wybrany przez markę w ramach „projektu kolekcjonerów” w 2013 r., mówi: „Moim pierwszym wspomnieniem jest zobaczenie ich na zachodnim wybrzeżu we wczesnych latach 90-tych. Około 1991 roku były o wiele łatwiejsze do znalezienia niż para starych Campus. Pamiętam, jak odciąłem paski z moich czarnych i wyrzuciłem je wracając do Nowego Jorku. Miałem wrażenie, że tylko ja będę mieć w Nowym Jorku Gazelle z odciętymi paskami.”
Gazelle w drużynie Original
W czasie, kiedy ten but z zamszu przeżywał swój renesans, Adidas przechodził gruntowne zmiany. Oprócz wydania linii EQT, która zniszczyła Trefoil, byli pracownicy Nike, Peter Moore – który zaprojektował Air Jordan 1 – i Rob Strasser, przeforsowali wprowadzenie linii o nazwie Originals (dziesięć lat przed oficjalnym uruchomieniem Adidas Originals), która miała w założeniu obejmować stare klasyki i nowe wersje projektów archiwalnych, co było odpowiedzią na nagłe zainteresowanie klasyką. W tej linii pojawił się model Gazelle, a nowa wersja buta zadebiutowała około 1991 roku, co nieco wzmocniło jej kondycję.
Britpop i Gazelle
W Zjednoczonym Królestwie fenomen zwany Britpop, zbudowany na muzyce takich zespołów jak Oasis i Blur, wszedł w 1994 roku do kultury masowej i uczynił z Adidas Gazelle dodatek obowiązkowy. I znowu Gary Aden, który szanujac muzyków Oasis, docenia też wkład innych luminarzy świata kultury w popularyzację Gazelle. „Uwielbiam te wspomnienia Micka [Jaggera] i Keitha [Richardsa] z Rolling Stones, noszących Gazelle we wczesnych latach 70-tych. Kolejny dobry przykład to Michael Jackson z fryzurą Afro i Gazelle w Jackson 5 days. Nie tylko panowie je uwielbiali, „Stały się standardem dla supermodelek w latach 90-tych Kate Moss nosiła je niemal nabożnie, no i to zdjęcie Heleny Christensen nagiej, tylko w Gazelle.”
Rok 2016 – wielki powrót Gazelle
Atutem Adidasa jest zatrudnianie ludzi, którzy emocjonalnie przywiązują się do swojej pracy. Khalifé był właściwym człowiekiem do poprowadzenia projektu ‘retro’. „Myślę, że w pewnym sensie mam szczęście, że moim ulubionym wariantem buta jest model z wczesnych lat 90-tych. Kiedy rok temu dołączyłem do marki i powiedziano mi, że zajmę się wskrzeszaniem buta, dla mnie było to jak Boże Narodzenie. Urodziłem się we wschodniej Francji gdzie Adidas zawsze był bardzo popularny. Dosłownie dorastałem z Gazellami na nogach.”
Wersja z lat 90-tych została wybrana jako retro 2016 ze względu na jej wpływ kulturowy w tym dziesięcioleciu, ale Khalifé jest świadomy, że opowieści o triumfach z przeszłości nie zaprowadzą daleko, jeśli nie wykorzystasz ducha czasu. „Nie chodzi tylko o nostalgię. Wierzymy, że fason i zalety tego buta przemawiają także do współczesnych odbiorców „- mówi.
Ostatnia reedycja Gazeli została całkowicie przeprojektowana przez Khalifé i jego zespół. „Musieliśmy zacząć od zera, przerobić wszystkie plany i rysunki techniczne” – mówi. „Na szczęście mieliśmy niesamowite zasoby i byłem otoczony fantastycznymi ludźmi. Wspólnie zadbaliśmy o odtworzenie doskonałej repliki obuwia archiwalnego, milimetr po milimetrze i ścieg po ściegu.”
Jak zauważył ostatnio Aspden. „Mówiłem komuś, jak Gazelle wyprzedziła swoje pierwotne przeznaczenie oraz o tym, że żaden poważny sportowiec nie użyłby takiego buta do treningu, a potem przypomniałem sobie, że widziałem ćwiczącego w nich Jamesa Bonda w jednym z ostatnich filmów z Danielem Craig – zatem – jeśli są wystarczająco dobre dla Jamesa Bonda, to kim ja jestem, aby twierdzić, że jest inaczej?
tekst: redakcja
